Właśnie opublikowaliśmy raport o CSR klubów PKO BP Ekstraklasy, który można pobrać tutaj.
Skoncentrowaliśmy się w nim na okresie pandemii tzn. zmianach, które zaszły w odniesieniu do CSR organizacji w tym specyficznym czasie. W tym wpisie koncentruję się jednak na części, która nie zmieściła się w raporcie, a dotyczy definiowania odpowiedzialności społecznej klubów przez ich pracowników, z którymi przeprowadziliśmy uzupełniające wywiady.
O moich uwagach dt CSR klubów PKO BP Ekstraklasy można też posłuchać w audycji dotyczącej raportu w programie „Ekstraklasa po godzinach” na Canal+ (po 30 kolejce sezonu 2021/22).
Ewoluujące rozumienie odpowiedzialności społecznej klubu sportowego
Po pierwsze, coraz więcej klubów podkreśla rolę odpowiedzialności społecznej wpisanej w swoją szerszą strategię, „DNA organizacji”. Odpowiedzialność społeczna zaczyna być integralną częścią funkcjonowania organizacji.
Odpowiedzialny klub sportowy to (…) taki który ma pewną misję do zrealizowania, i który w ramach tej misji ma dookreślone obszary, w których funkcjonuje. Wydaje mi się, że takie działanie ad hoc i reaktywne w oparciu o jakieś zapytania z zewnątrz, włączenia się w akcję, to nie jest do końca takie działanie odpowiedzialnego klubu. Nie jest to działanie takie systemowe w moim odczuciu (..). Jego (odpowiedzialnego klubu – przyp. red.) działania powinny wynikać z pewnej misji, określonego DNA (…), polityki działań, która jest wypracowana i przemyślana jako polityka służąca organizacji.
Przedstawiciel Warty Poznań
Z drugiej strony w części klubów podkreślano, że to odpowiadanie na (również doraźne) zewnętrzne zapotrzebowanie szerokiej społeczności klubu (choćby poprzez wsparcie działań dobroczynnych) uważają za istotną część swojej odpowiedzialności.
O takiej wrażliwości na otoczenie wspomniał przedstawiciel Częstochowy:
(odpowiedzialny klub) przede wszystkim charakteryzuje się znajomością środowiska tzn. żeby odpowiednio ukierunkować nasze akcje CSR i mieć pozytywne oddziaływanie na środowisko w Częstochowie czy dzielnicy Raków, musimy wiedzieć, jakie potrzeby mają ludzie. Dobre rozeznanie to jest taka podstawowa cecha świadomego klubu piłkarskiego
Raków Częstochowa
Dookreślona misja wpisująca się w odpowiedzialność
Niektóre kluby, jaśniej niż poprzednich edycjach badania definiują też swoją misję, która często łączy się z odpowiedzialnością za swoje otoczenie.
(…) my jako klub staramy się pomagać, ale pamiętamy przede wszystkim o naszej misji, jaką jest zachęcenie dzieci do uprawiania sportu.
Przedstawiciel Lecha Poznań
Świadomość wpływu społecznego
Przedstawiciele klubów podkreślali też istotność lokalnej roli klubu sportowego i jego wpływu na ludzi oraz organizacje:
(…)jako klub wiemy jak duży potencjał w nas drzemie, że możemy propagować właściwe postawy życiowe, ale nie tylko, bo też zdrowotne czy dotyczące kwestii środowiskowych. U nas w Wielkopolsce żyje ponad trzy miliony osób, to jest duża grupa odbiorców. (…) my jako Lech jesteśmy największym klubem w regionie. Wiele osób się z nami identyfikuje więc wiemy, że poprzez to mamy potencjał, możemy zrobić wiele dobrego, dając po prostu dobry przykłady.
Przedstawiciel Lecha Poznań
Z tą świadomością łączy się odpowiedzialność:
(odpowiedzialny klub) charakteryzuje się konsekwencją w działaniu, a także świadomością tego, jaką pozycję zajmuje i jaka odpowiedzialność na nim ciąży.
Przedstawiciel Podbeskidzia Bielsko-Biała
Szersze spojrzenie na zakres odpowiedzialności klubu
Podejście do odpowiedzialności społecznej zdaje się obecnie bardziej kompleksowe, wykraczające poza „działalność społeczną”. W kilku klubach podkreślano, że odpowiedzialność klubu łączy się z dobrym rządzeniem, na przykład jego transparentnością. Pojawiały się też uwagi o istotnym wpływie klubów na środowisko i roli zagospodarowania tego problemu w odpowiedzialności klubów.
Szersze spojrzenie na odpowiedzialność klubów dotyczy też interesariuszy. Pytani o istotnych interesariuszy klubów (i adresatów działań w obszarze odpowiedzialności) po raz pierwszy w niektórych klubach odnoszono się do swoich pracowników:
Najistotniejsi (interesariusze – przyp. red.) są przede wszystkim członkowie klubu, czyli nasi pracownicy i uczestnicy wszelkich sekcji, których dysponujemy. My jako Warta Poznań, mamy zawodników pierwszej drużyny, mamy członków akademii, mamy pracowników administracyjnych, szkoleniowców, ale mamy także sekcje AMP, czyli futbolistów osób po amputacjach.
Warta Poznań
Częściej niż niegdyś, dostrzeganym świadomym adresatem działań klubów w obszarze CSR są też wychowankowie akademii.
Wpływ pandemii na CSR klubów PKO BP Ekstraklasy
W moim przekonaniu szczególnie ciekawe w raporcie jest podsumowanie wywiadów z przedstawicielami klubów, którzy opowiedzieli nam, jak pandemia wpłynęła na ich organizacje. W dużym skrócie:
- Kluby intensywnie angażowały się w różne przejawy „walki” z pandemią. Zwykle te działania w początkowej fazie były podejmowane ad hoc i wykorzystywały potencjał społeczności klubów. W części miast kluby były lokomotywą takich społecznych działań „antypandemicznych”. Długoterminowe inicjatywy o większym zaangażowaniu czy programy były jednak realnie rzadkością.
- Wielu dotychczasowych działań, szczególnie tych skierowanych do społeczności klubów (szkół, przedszkoli, ośrodków) nie udało się przenieść do sieci. Zawodnicy wciąż są mniej aktywni w takich działaniach z obszaru CSR, w związku z zagrożeniem Covid-19.
- W przekonaniu przedstawicieli klubów pandemia nie wpłynie strategicznie na obszar odpowiedzialności społecznej, może jednak oddziaływać na narzędzia, które wykorzystują kluby.
- Podstawową zmianą jest istotniejsza rola obecności w Internecie ponieważ pełni on (przede wszystkim – w media społecznościowe) wyraźnie ważniejszą niż dotychczas platformę komunikacji ze społecznością klubu
- Według części przedstawicieli klubów, pandemia tylko wzmacnia istotność misji klubów (np. promocji aktywności fizycznej) i raczej utwierdza, niż weryfikuje cele tych organizacji w obszarze odpowiedzialności.
Podobne obserwacje dotyczące odpowiedzialności społecznej obserwowano w raporcie Responsiball (link). Jest to badanie podobne do naszego, w którym badacze oceniają odpowiedzialność klubów w najwyższych klasach rozgrywkowych piłki nożnej w wielu krajach (23 męskich, 10 żeńskich).
Raport o odpowiedzialności społecznej klubów Fortuny 1 Ligi można przeczytać tutaj. Tutaj można natomiast posłuchać wywiadu, którego udzieliłem na temat odpowiedzialności społecznej klubów w pandemii w radiu TOK FM. Długi materiał o wynikach raportu ukazał się też w Canal+ (audycja „Ekstraklasa po godzinach”, odcinek 30).